Onder de appelboom

In onze tuin staat een blauwe bank onder de appelboom.
Alsof Rutger Kopland 'onder de appelboom' voor deze bank heeft geschreven.
Een plekje voor een van mijn lievelingsgedichten.

Ik kwam thuis, het was

een uur of acht en zeldzaam

zacht voor de tijd van het jaar.

de tuinbank stond klaar

onder de appelboom

ik ging zitten en ik zat

te kijken hoe de buurman

in zijn tuin nog aan het spitten

was, de nacht kwam uit de aarde

een blauwer wordend licht hing

in de appelboom

toen werd het langzaam weer te mooi

om waar te zijn, de dingen

van de dag verdwenen voor de geur

van hooi, er lag weer speelgoed

in het gras en verweg in het huis

lachten de kinderen in het bad

tot waar ik zat, tot

onder de appelboom

en later hoorde ik vleugels

van ganzen in de hemel

hoorde ik hoe stil en leeg

het aan het worden was

gelukkig kwam er iemand naast mij

zitten, om precies te zijn jij

was het die naast mij kwam

onder de appelboom, zeldzaam

zacht en dichtbij

voor onze leeftijd.

Rutger Kopland

Tuinieren op kousevoeten

Men neme vier nylon kousen - panty of weeskousen - doet er niet toe, liefst zwarte. Nu het weer zoetjesaan mooier wordt, heb je die toch niet meer nodig. Knip de voet af, stop in de teen van de kous of sok een beetje graszaad. Vul de voet op met een handvol potaarde. Dat ligt natuurlijk binnen handbereik want het is de tijd van planten en verplanten. Knoop de voet dicht zoals een ballon. Zet met het knoopje onderaan op een plek die nat mag worden. Oogjes en een mond erop. Geef elke dag water.

Ouderwets vermaak

Ik geloof rotsvast dat je kinderen alleen maar liefde voor technieken kunt bijbrengen door hen goede materialen te geven. Er is niets zo frustrerend als werken met aftands of goedkoop materiaal dat steeds stukgaat of slecht werkt. Zelfs iets zo primitief als krijttekeningen maken met bordkrijt op een stoep of terras.

"Krijt is krijt," dacht ik vroeger over bordkrijt maar sinds onze bordverfkeuken, denk ik dat niet meer. Je hebt bordkrijt dat gescherpt kan worden, handig voor fijne tekeningen of om te schrijven,  je hebt stofvrij bordkrijt, bordkrijt met kleuren die echt levendig zijn en het klassieke pastelkleurig bordkrijt.

Bordkrijt is fijn om zomaar te droedelen omdat je er geen papier voor verspillen moet. Je kunt blijven tekenen. Het is ook fijn omdat je meestal extreem veel plaats hebt om dat te doen.

Of oefenen, dat is ook iets fijns om te doen met bordkrijt. Pasteltechnieken, zonder peperdure pastelkrijtjes en idem conté-tekenpapier. Of Manga-figuren uit een bibliotheekboek.

Het dilemma is nu nog: wanneer is het beste moment om de kinderen met een doos bordkrijt los te laten op het terras? Wanneer er regen voorspeld wordt of wanneer het net heel lang niet meer zal regenen?

Wat het ook wordt deze nacht, de tekeningen heb ik in alle geval al vastgelegd en wel hier:

Geloof?

Een tijdje geleden heb ik een foto van mijn tuin gezet op Facebook onder de titel
'Halleluja, de zon is er!'
Niets om een discussie op gang te brengen. De zon had zich al een hele tijd niet meer laten zien en nu dus weer wel. Geen discussiepunt. Ware het niet dat er op die foto behalve de zon ook gipsen beelden te zien waren die op mijn tuintafel stonden. Nog steeds geen voer voor discussie want smaken verschillen, daarover moet en kan je niet discussiëren.
Maar - en nu komt de kat op de koord - die beelden stelden Jezus en Maria voor.
"Ah, ja dat koppel uit de bijbel," hoor ik een atheïstisch gekweekte vriend van mij nog zeggen toen hij ze voor het eerst zag.
De beelden waren vondsten uit een oud schuurtje van weer een andere vriend die uit een sterk katholiek nest kwam en ze liever kwijt dan rijk was.

De reden dat ik die beelden in mijn tuin heb, is niet meer verheven dan van een ander die er Boeddhabeeldjes in zet. Alleen is het zo dat ik - net zoals ik geen voorstander ben van Exotische planten in mijn Vlaams tuintje - ook geen voorstander ben van Exotische prullaria. Wie hier al in het echt rondgelopen heeft, denkt nu: "Wat zit ze te kletsen?" Dus eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik midden in mijn moestuin een stukje Oosterse tuin heb. Het is een herinnering aan mijn retraite in een Boeddhistisch klooster in Kyoto tijdens de zomervakantie van '97 toen ik in Japan studeerde. Dat was in mijn leven een bijzondere, nogal persoonlijke ervaring. Maar we dwalen af, want de hoofdtoon in mijn tuin is wel degelijk Vlaams, knotwilgen, moestuin met tagetes en oude Vlaamse groenten, goudbloemen en veel akelei en hemelsleutel. Een lange tafel voor feesten en de beelden van Maria en Jezus. Vlaamse folklore.
Ik maakte de foto van die tafel om zeven uur 's ochtends. Omdat ik tegen licht fotografeerde, stonden er lichtcirkels op de foto. En het kreeg onverwacht een mystiek effect doordat het brandend hart van Jezus ook echt leek te branden. Daarom leek het me geestig die foto te gebruiken. 
Maar wat een reacties. Op het Facebookprikbord viel het mee maar dat het delicate materie was, bleek vooral uit de persoonlijke berichten die ik erover kreeg, zelfs van mensen die ik niet ken maar die de foto via andere Facebook-vrienden gezien hadden.

Sommige mensen trokken van leer tegen de katholieke kerk met zijn schijnheilige priesters die zoveel levens verwoest hebben, anderen wilden mij steun betuigen in mijn ‘outing’ als gelovige en boden  meteen aan vriend te worden.

Kijk, dat vind ik nu vreemd. Als ik een Amerikaanse Halloween decoratie aan mijn huis zou zetten of mijn tuin vol Boeddha’s en - godbetert - die Japanse grafzerken die iedereen hier voor tuinlantaarns aanziet, dan kraait daar geen haan naar. Maar als je Jezuske en Maria in de tuin zet dan is het opeens een geloofs- en inhoudskwestie.

Ik ben niet gelovig. Jammer maar helaas. In mijn jeugd had ik het nogal voor Maria omdat de moederfiguur mij mateloos boeide, Sint-Franciscus ook natuurlijk en de eenvoudige man uit Nazareth van in de liedjes van Willem Vermandere. Doch alle andere geloofspunten van het katholicisme zaten niet onder mijn huid. Ik stond er behoorlijk kritisch tegenover.
Tja, je gelooft niet wat je wil. Het is een gave. Laat ons zeggen dat ik er niet mee gezegend ben.

Mijn Jezus en Maria hebben blauwe ogen en zijn blond en donkerblond, het zijn dus de Vlaamse versies. De Jezus en Maria die langs Vlaamse Wegen liepen.
Ze brengen me die sfeer van toen ik een polderkind was tussen 'slijkwegeltjes', slootjes en miniatuur-kapelletjes. Aan de muur naast onze ingangspoort hangt ook een kapelletje met een Maria erin. Er zijn mensen die nog geloven, merk ik, wanneer ze voorbijkomen tijdens de zondagse wandeling en een kruisje slaan.
Veel vrienden gaan ervan uit dat het door de vorige bewoners gezet is en vragen ons waarom we het nog niet weggenomen hebben. De waarheid is dat het kapelletje er inderdaad hing, maar dat de vorige bewoners de Maria hadden meegenomen. Toen ik op een dag een sierlijk Maria'tje zag tussen een hoop brocanterie, heb ik het meteen gekocht om in het kapelletje te zetten. Ik heb er ook nog eentje in de woonkamer op de schouw. Een zeldzaam mooie met kind en met lange vlasblonde krullen en lichtgroene ogen en in de keuken staat er een Italiaanse Maria met kind.
Al die Maria's roepen elke keer weer vragen op bij bezoekers die zichzelf al proberen gerust te stellen met de stelling: "'t Is als grap zeker?" Maar als iemand zijn Zen-interieur versiert met een Boeddha of meerdere Boeddha’s, stelt niemand zich daar vragen bij.

Kijk, daar stel ik me nu vragen bij.

Moederdag

Omdat de drang naar spitten en planten te groot is nu de zon eindelijk schijnt,
komt het er niet van te genieten van mijn moederdaggeschenk.

Maar één van deze dagen zal ik er toch eens van proberen te genieten.
Misschien schrijf ik wel het volgende berichtje vanuit deze zetel.

Litima I

Liefhebben en tuinieren zijn wat mij betreft zeer krachtig verbonden. Het heeft te maken met geduld hebben, met koesteren en met bijzonder intense zintuiglijke ervaringen.

Tuinieren behelst bij Villa Liervinck nogal uiteenlopende taken; de hoenders en hun vele nesten onderhouden, de plassen en vijverkuipen inclusief waterplanten en vissen gezond en in evenwicht houden - spijts de vernielzuchtige eenden, de moestuin aanleggen - elke oogst en tussenoogst opnieuw, de bloemenborder in bloei houden - van februari tot december, het verwilderde bosje waar meer werk aan te pas komt dan de naam doet vermoeden, de komposthoop aanvullen en keren - ook hier is vaak een Japanse delicaatheid nodig om het evenwicht gezond te houden, de siervoortuin de naam waardig maken en het onderhouden van een weilandje dat verlangt een gazon te zijn.  
Straks wordt dat weilandje een stukje kleiner. Ik heb met het uitbarsten van deze lente die zwoel en vochtig de tuin laaft zoals weinig lentes hiervoor, de onweerstaanbare drang om voor mijn drie grote liefdes een eigen tuin aan te leggen.

Een tuin voor de kinderen. Zonder twijfel nu al mijn favoriete activiteit van het jaar. ‘Rosebud’ komt spontaan - en voorspelbaar associatief - als naam bij mij op voor de kindertijdherinneringen in spé. Maar de kinderen verkiezen zelf Litima als naam voor hun plekje. Een samenhorigheidsgevoel dat ik niet in de kiem zal smoren.

We maken een lijst op van alles wat er in de tuin zal komen. Kind-, bij- en vlindervriendelijke bloemen, alweer een nieuw insectenhotel – we hebben al een hotelketen ondertussen, vlinderkastjes, nestkastjes, een moestuin met alleen maar lekkere dingen, een schommel, een kuip met water...

Maar bovenal moet er een schuilplek in. Ons klimaat in acht nemend, liefst een waterdicht plekje. Wegens de vele kleine bewoners in de tuin, liefst ook hoog gelegen. Het evidente – en zeer prettige - besluit is snel genomen: we bouwen een boomhut!

Over enkele dagen beginnen we eraan!

Wordt vervolgd!

Kijk mama, ik groei ze zelf!

Ik was me nooit bewust van het feit dat ik een bloemenmens was tot een hele troep mensen me daar tegelijk op wezen.

Het begon als een grapje. Het ging eerst over goede smaak hebben en zo. Ik was in passend gezelschap daarvoor aangezien ik als enige 'niet-creatieve' in een vergadering zat te midden een troep talentvolle vormgevers die overliepen van goede smaak en stijl. Toen ik verkondigde dat ik persoonlijk 'goede smaak' te conventioneel vind en eigenlijk hou van kleuren en zaken waar ik me goed bij voel, begon iedereen te lachen. Er werd in verschillende toonaarden gehoond dat dat duidelijk was in mijn geval. Van daar gingen ze over naar het - tot dan door mezelf nooit opgemerkte - feit dat ik altijd bloemen draag in de een of andere vorm.

Ze hebben hartelijk gelachen allemaal, gekleed in hun smaakvolle zwarte rolkraagtruien en asymmetrisch oranje gestikte designjurken. Ja, ze hadden nogal wat plezier. Ikzelf eigenlijk ook, want ik vind het altijd fijn om stukjes van mijn eigen identiteit te ontdekken en nog meer als die helemaal tegen de stroom ingaan.

Dus mijn tuin is spijts alle trends om te gaan voor groen met hier en daar een monochrome toets, een explosie van kleur met heel veel bloemen, vooral in de zomer. Mijn ambitie is echter het hele jaar door bloemen hebben.
Van januari tot december heb ik nu al bloeiers in de tuin, soms één zielig struikje maar bloemen zijn bloemen. Het liefst van al snijbloemen, want ik wil vazen vol bloemen in huis, in de woonkamer, de keuken maar ook de slaapkamer en de badkamer. Voor mij is dat echte luxe. Verse bloemen ruiken en zien maakt me gelukkig.

Als kind al had ik altijd een limonadeglas met wat onkruid op mijn vensterbank staan. Fluitekruid, boterbloemen, madeliefjes…

Toen ik tegen mijn moeder zei dat ik alle dagen vazen vol verse bloemen wou wanneer ik groot was, raadde ze me aan met een rijke man te trouwen maar ik antwoordde: “Ik groei ze zelf wel, mama”.

En kijk mama… ik groei ze zelf!

Tafelmanieren

Het is al een heel eind geleden dat ik nog eens een stukje schreef over de tuin en zijn bewoners. Wortels en Vleugels dus. Niet dat ik er niet mee bezig ben, integendeel, planten, spitten, borders aanleggen, schuchtere moestuinpogingen niet te vergelijken met deze periode vorig jaar, plassen dreggen op zoek naar eendeneieren etc. Dit laatste moet ik misschien wat toelichten: wanneer eend Mathilde een onbevrucht ei legt, vindt ze het - terecht - de moeite niet om ze in een nest te gaan leggen maar - minder terecht - komt ze er zelfs het water niet voor uit, wat vervelend is want één warme zomerdag en de vijver verandert in een stinkende zwavelput vanwege de rotte eieren. Verder eisen de kippen en eenden niet veel. Maar er is natuurlijk nog een hoop ander leven in de tuin. Ook al 'verzamelen' we geen huisdieren, we krijgen er wel steeds bij of beter gezegd, ze komen aanlopen. Zo hebben we nu al een tijdje een jonge zwarte kat die slaapt bij de kippen en de tuin amper nog verlaat, muizen genoeg in het wilde gedeelte van de tuin. Bovendien is de voeder automaat van de eenden en kippen nu vaste stek geworden van een rode eekhoorn.

's Morgens ontbijt ik om halfzeven, dan heb ik een halfuurtje voor mezelf tot iedereen wakker is en de grote drukte begint - ik heb namelijk om wakker te worden behoefte aan de Goldberg Variations, thee, toast en zicht op de tuin. Zo vroeg in de ochtend hobbelt Eduard, 'onze' egel al eens voorbij en de laatste tijd ook de kleine, rode eekhoorn. Die laatste hobbelt niet, het is meer een oscillerende beweging dankzij die fraai golvende rode staart. Het diertje heeft een vaste route. Over het terras naar de berk via de berk naar de hazelaar en van daar over de kers naar de walnootboom. Van die boom springt hij over de draad rond het hoenderpark en daar staat de voeder automaat. De eekhoorn moet niet zoals de kippen en de eenden op de trede staan om een handjevol graan, pitten en zaden te krijgen in de voergeul. Hij klimt gewoon als een aapje de automaat op en opent met zijn pootjes het deksel bovenaan. Hij klimt in de automaat en zwemt daar letterlijk in twintig kilo gemengd voer met veel variatie en vitaminen. Hij haalt er de lekkerste stukken uit. De eekhoorn beleeft de tijd van zijn leven ondanks dat de notenbomen in de tuin nog niets bieden. De eenden en kippen vinden alleen het saaie graan in hun voergeul. Strooien in het ren helpt ook al niet. De eekhoorn, weet ik nu, die neemt meer dan hij op kan. Waarschijnlijk doet de overvloed aan eten hem denken aan de oogsttijd en slaat hij nu al prematuur zijn wintervoorraad in. Kippen en eenden, in tegenstelling tot de eekhoorn, laten altijd wat liggen om nog eens terug te komen. Maar dat laatste is zonder de eekhoorn gerekend die er tegen dan al mee weg is. Omdat de eekhoorn het zo bont maakt, lukt het de kippen en eenden minder goed om aan gevarieerd voedsel te raken in hun ren.

Op de overvloedige regendagen in deze lente mogen de kippen en eenden net zoals in de herfst en de winter overal lopen, heb ik nu beslist. Dan staat het ren open en hebben ze meer ruimte en nog meer variatie in hun voeding; groenvoer, slakken, regenwormen. Het is een win-win situatie want ik heb daardoor minder schade in de moestuin en de bloemenborder. Eduard kan het in zijn eentje niet meer halen tegen de invasie van naaktslakken. Bovendien kan ik de eekhoorn nu ongestoord de lekkere stukken laten stelen uit de voeder automaat zonder dat ik me schuldig moet voelen tegenover de eenden en kippen.  

Ondertussen leer ik de kippen en eenden eten uit een slakom dicht bij huis waar de eekhoorn vooralsnog niet durft te eten. Toch niet wanneer de Goldberg Variations spelen en ik ontbijt achter het glas. Maar hoe lang zal dat nog blijven duren?

De wondere weer-voorspellende kei

't Is al een oudje maar net zoals over de dagelijkse portie oude moppen die ik aanhoor, ben ik mee enthousiast met zoon over zijn projectje. De kei ophangen lukte niet zo goed en het laatste zinnetje: "De kei is weg: er is een tornado gepasseerd" kon er niet meer op, wat hem een beetje frustreerde maar de paal in de grond kloppen en het bordje vasttimmeren, lukte dan weer wel.

Is er eigenlijk iets mooier dan van 's morgens tot 's avonds in de zon buitenspelen en timmeren en schilderen en potzwart een uur in bad moeten weken om weer wat toonbaar te zijn?

(Ja, er is iets; een souvenier aan zo'n dag overhouden en die nog vele keren herbeleven door die tastbare herinnering.)